1. Một số lựa chọn sau khi tốt nghiệp trường trung cấp chuyên nghiệp
Sau khi tốt nghiệp trường Trung cấp chuyên nghiệp,bạn có thể có một vài lựa chọn như: ở lại Nhật đi làm, tiếp tục học lên hoặc về nước.
Tháng 7 năm 1977,chính phủ Nhật Bản đã xem xét lại con đường đi tiếp của sinh viên tốt nghiệp trường Trung cấp chuyên nghiệp, và nới lỏng điều kiện để du học sinh có thể tiếp tục học hoặc làm việc ở Nhật Bản.
Sau khi tốt nghiệp trường Trung cấp chuyên nghiệp, nếu bạn tìm được một công việc phù hợp liên quan đến các ngành nghề tương ứng với tư cách lưu trú được phép làm việc tại Nhật như : “Kỹ thuật”, “Nhân văn – xã hội,quốc tế” và nội dung công việc liên quan đến kiến thức đã học ở trường, bạn có thể được phép chuyển đổi tư cách lưu trú từ “Du học” sang “Làm việc”.
Ngoài ra, LHS có thể học lên đại học, nếu các môn học ở Trung cấp chuyên nghiệp có liên quan đến nội dung sẽ học ở bậc đại học. Tuy nhiên, những sinh viên không có vấn đề gì về tư cách lưu trú có thể được học lên đại học, bất kể các môn học ở Trung cấp chuyên nghiệp có liên quan đến nội dung sẽ học ở bậc đại học hay không.
Từ năm 1999, những sinh viên đã hoàn thành khóa đào tạo trên 2 năm và có tổng số giờ học trên 1700 giờ, được phép tham gia kỳ thi tuyển vào đại học ở Nhật. Sau khi hoàn thành khóa đào tạo này, LHS được cấp bằng “Cán bộ chuyên môn” và được công nhận có đủ điều kiện thi vào đại học.
Từ năm 2006, những sinh viên được cấp bằng “Cán bộ chuyên môn” cũng được coi là thí sinh có đủ điều kiện tham gia thi tuyển vào Hệ cao học.
Sau khi tốt nghiệp Trung cấp chuyên nghiệp, những sinh viên có nguyện vọng làm việc tại Nhật Bản, trước kỳ học mới cần phải hỏi kỹ cán bộ phụ trách tuyển dụng của trường xem trong trường hợp bạn tìm đượccông việc sử dụng kiến thức chuyên môn đã học thì tư cách lưu trú lúc này có tương đương với tư cách lưu trú được phép làm việc tại Nhật Bản hay không? Đồng thời, bạn cũng nên hỏi thử các sinh viên khóa trên hiện tại đang làm việc ở Nhật về công việc cũng như tư cách lưu trú của họ để nắm bắt thông tin cần thiết.
Sau khi tốt nghiệp, nếu muốn ở lại làm việc bạn phải xin phép Cục xuất nhập cảnh với thời hạn dài nhất là 1 năm (6 tháng ×2 lần ).
2. Một số lựa chọn sau khi tốt nghiệp Đại học và Cao đẳng
Sau khi tốt nghiệp Đại học hoặc Cao đẳng bạn có thể ở lại Nhật đi làm, tiếp tục học, hay về nước.
Nếu muốn theo đuổi sự nghiệp học hành, bạn có thể tham gia kỳ thi tuyển từ cao đẳng lên đại học hoặc từ đại học lên cao học. Còn ngược lại, sau khi tốt nghiệp Đại học hoặc Cao đẳng, nếu bạn tìm được một công việc phù hợp liên quan đến các ngành nghề tương ứng với tư cách lưu trú được phép làm việc tại Nhật như “Kỹ thuật”, “Nghiệp vụ quốc tế-tri thức nhân văn” và nội dung công việc có liên quan đến kiến thức đã học ở trường, bạn có thể được chuyển đổi tư cách lưu trú từ “Du học” sang “Làm việc”.
Sau khi tốt nghiệp Đại học hoặc Cao đẳng nếu muốn ở lại làm việc bạn phải xin phép Cục xuất nhập cảnh với thời hạn dài nhất là 1 năm (6 tháng ×2 lần ).
Ngoài ra, trong vòng 180 ngày kể từ khi tốt nghiệp Đại học hoặc Cao học những sinh viên muốn thành lập công ty và tiến hành kinh doanh ở Nhật Bản, có nguyện vọng làm đơn xin chuyển đổi tư cách lưu trú hiện tại sang tư cách lưu trú “Đầu tư- kinh doanh”, thì có thể được cấp tư cách lưu trú ngắn hạn (tối đa là 180 ngày).
3. Tình hình việc làm của LHS và thủ tục xin chuyển đổi tư cách lưu trú
(1) Tình hình việc làm của LHS
Tình hình việc làm của LHS hiện nay ra sao?
Theo thống kê năm 2010 (điều tra của Bộ Tư pháp,bảng 1), số người chuyển đổi tư cách lưu trú từ “Du học” sang tư cách lưu trú “Làm việc” (Kỹ thuật nghiệp vụ quốc tế-tri thức nhân văn) là 7.831 người,tăng 18,3% so với con số 9.584 người của năm trước.
Cụ thể, nếu phân chia theo trình độ học vấn (biểu đồ 2) thì trong đó có 3.313 người có trình độ đại học(42,3%), 2.734 người có trình độ sau đại học (34,9%),1.391 người tốt nghiệp Trung cấp chuyên nghiệp(17,8% )
Phân loại theo từng ngành nghề (Bảng 3), có 1.738người (22,2%) đang làm việc trong ngành sản xuất(cơ khí, điện lực, thực phẩm, thiết bị vận tải, dệt may),6.093 người (77,8% ) làm việc ở các ngành phi sản xuất(thương mại mậu dịch, máy tính, giáo dục, bảo hiểm tài chính, du lịch…)
Về nội dung công việc cụ thể như sau: Nhiều nhất là“Biên phiên dịch” 3.247 người, chiếm 41,5%. Tiếp theo đến “Kinh doanh- buôn bán” 702 người chiếm 9,0%;“Làm việc ở nước ngoài” 331 người, 4,2%; “Giáo dục”264 người, 3,4%. (Biểu đồ 4)
Điều đáng chú ý là nơi LHS làm việc chủ yếu là doanh nghiệp có quy mô dưới 100 người (57,9%) . Có thể nói điều này chứng tỏ sự khó khăn trong tuyển dụng củacác doanh nghiệp vừa và nhỏ.
(2) Thủ tục chuyển đổi tư cách lưu trú từ “Du học”sang tư cách lưu trú được phép làm việc tại Nhật“Kỹ thuật”, “Tri thức nhân văn-nghiệp vụ quốc tế”
Khi làm việc tại Nhật Bản, LHS cần phải chuyển đổitư cách lưu trú từ “Du học”, sang tư cách lưu trú đượcphép đi làm “Kỹ thuật”, “Tri thức nhân văn-nghiệp vụ quốc tế”
LHS đã hoàn thành khóa học tại Trường trung cấpchuyên nghiệp và được cấp bằng “Cán bộ chuyên môn” muốn chuyển đổi tư cách lưu trú từ từ “Du học”,sang tư cách lưu trú được phép đi làm tại Nhật thì cầnphải thỏa mãn yêu cầu sau là công việc tương ứng với tư cách lưu trú được phép làm việc“Kỹ thuật”, “Tri thức nhân văn-nghiệp vụ quốc tế” và nội dung công việc liên quan nhiều với chuyên môn đã học ở trường.
(3) Năng lực mà các doanh nghiệp Nhật Bản yêu cầu ở LHS
Nhìn chung, những năng lực này giống với những yêu cầu đối với nhân viên người Nhật, tuy nhiên tùy thuộc vào lý do tuyển dụng mà kỹ năng doanh nghiệp yêu cầu với LHS ít nhiều có sự khác nhau.
1. Năng lực ngôn ngữ
Hầu hết các doanh nghiệp đều đòi hỏi năng lực tiếng Nhật tốt. Đặc biệt, khi tuyển dụng nhân viên chính thức làm việc tại Nhật thì yêu cầu tiếng Nhật lưu loát tương đương với người bản xứ, trừ những ngành kỹ thuật. Kể cả trong trường hợp tuyển dụng LHS vào làm tại các chi nhánh ở nước ngoài, các doanh nghiệp cũng luôn mong muốn những người này có năng lực tiếng Nhật tốt để làm cầu nối với công ty mẹ. Trường hợp tuyển dụng để phái cử đi công tác ở nước ngoài,ngoài tiếng mẹ đẻ và tiếng Nhật, cần thông thạo cả tiếng Anh để thuận lợi hơn trong công tác.
2. Khả năng thích ứng với môi trường văn hóa khác nhau.
Các doanh nghiệp Nhật Bản rất coi trọng việc bạn có hiểu được cách làm việc cũng như suy nghĩ của người Nhật hay không, có năng lực thích ứng để tiếp nhận những điều đó hay không.
3. Kỹ năng và kiến thức chuyên môn.
Khi làm việc cho các công ty Nhật Bản, kỹ năng và kiến thức chuyên môn được đào tạo ở trường đại học,cao đẳng là những yêu cầu không thể thiếu. Tuy nhiên,mức độ yêu cầu cũng khác nhau tùy theo từng doanh nghiệp.
